Konya-Beyşehir yolunda, Konya’ya 41 km uzaklıkta bulunan han Konya’dan Beyşehir arasındaki dördüncü konaklama noktasıdır. Bugünkü karayolunun solunda kalan yapı bazı araştırmacılar tarafından farklı isimlerle adlandırılmıştır. İ. Hakkı Konyalı yapının banisine atfen Emir Kandemir Hanı, yapının ova (yazı) önünde bulunmasından dolayı da Yazı Önü Hanı olarak adlandırmaktadır. İ. Hakkı Konyalı, bu han için yaygın olarak kullanılan Kızılören adını ise aynı güzergâhta yer alan Kuruçeşme Han için kullanmıştır. Han, Kızılören adını ise bir iki km doğuda bulunan Kızılören yerleşim yerinden almıştır. Yapı banisinin bilinmesi ve 400 m güneydoğusunda yer alan ikinci bir yapı ile bir isim karmaşası yaşanmaması için, yayınlarda Kızılören Han adı altında tanıtılan bu yapı Emir Kandemir Hanı adı altında tanıtılacaktır.
Doğu-batı yönünde uzanan han, avlu ve kapalı/barınak bölümünden oluşan dikdörtgen planlı bir oturum alanına sahiptir. Yapının doğu cephesinin ortasında, cepheyle hem yüz olarak tasarlanmış düşey dikdörtgen bir kütleden ibaret ve sivri kemerli bir göz halinde cepheye açılan taçkapısı yer almaktadır; basık kemerli kapı açıklığının irtibatlandığı sivri beşik tonoz örtülü derin bir giriş eyvanı vasıtasıyla dahil olunan dikdörtgen planlı avlu, kuzey ve güney kenarları boyunca uzanan ve kare planlı ayaklarla bölüntülü karşılıklı iki revak kuruluşu ile çevrili durumdadır. Avluyu, giriş eyvanının kuzey ve güney kanatlarında yer alan ve düz atkılı birer kapıyla giriş eyvanıyla irtibatlandırılmış birer oda sınırlandırmaktadır. Her iki oda da dikdörtgen planlı ve sivri beşik tonozla örtülüdür; güney kanatta yer alan odanın kıble duvarındaki mihrap nişi, geçmişte mescit olarak kullanıldığını ortaya koymaktadır. Avlunun batı kanadında yer alan kapalı/barınak bölümü, derinlemesine doğrultuda yerleştirilmiş kare planlı beşer ayakla sivri beşik tonoz örtülü üç sahna taksim edilmiştir; orta sahın daha geniş ve yüksektir.
Hanın inşaatında düzgün kesme ve kaba yonu taşlar kullanılmıştır; duvar örgüsü içinde antik devir yapı malzemesinin de devşirme olarak kullanıldığı görülür. Kapalı/barınak bölümü taçkapısının alınlığı üzerindeki bir hayli bozulmuş mermer kitabesine göre, ribâd olarak nitelendirilen yapının, Selçuklu Sultanı I. Gıyâseddîn Keyhüsrev’in ikinci saltanatı sırasında ve 1207 yılında inşa edildiği anlaşılmaktadır.
Kurucusu Banisi:
Kitabede Emir Kandemir olarak geçen baniyi K. Erdmann Emir Şah adıyla bilinen Emir Tutluğ/Kutluğ bin Mehmed olarak belirtir.
Kitabe:
“Fi eyyamı Sultan el-Muazzam Şahinşah El a’zam seyyidu’s selatini’l-Arap ve’l Acem Ebu’l-Haris Keyhüsrev ibnî Kılıç Arslan Nasiruemiri’l Müminin Emere binahu el-Emir Kandemir fi Muharrem sene selâse ve site mie” “Büyük Sultan, en büyük şehin şah Arap ve Acem Sultanları’nin efendisi kahraman, Emir-ül Mümin’un yardımcısı, Kılıç Arslanoğlu Keyhüsrev zamanında Emir Kandemir 603 yılının Muharrem ayında yapılmasını emretti.”
Kaynak: Konya Selçuklu Belediyesi
Fotoğraflar: Erol Şaşmaz (Eski resimler ile iç mekan resimleri tanıtım sitesinden alıntıdır.)
KURU ÇEŞME HAN (KIZIL ÖREN HANI )–BEYŞEHİR- KONYA Fotoğraf Galerisi
CAMİİ 2.jpg)
