Kayseri ili, Melikgazi ilçesi, Gavremoğlu Mahallesinde bulunmaktadır.
Sağlam durumda ve işlevine uygun olarak kullanılmaktadır.
H.750/M.1350-51 yılında inşa edilmiştir.
Plan ve mimari özellikleri : Güney-kuzey doğrultuda dikdörtgen bir plânı olan türbenin etrafındaki evler 1992 yılında yıkılarak türbe tamamıyla ortaya çıkarılmıştır. Plan itibariyle türbe iki bölümden oluşmaktadır. Güneyde kare ölçülerdeki bölüm kubbeyle, kuzeydeki doğu-batı doğrultudaki dikdörtgen mekan ise sivri tonozla örtülmüştür. Güneydeki bölümün üst örtüsü dıştan pramidal külahtır. Türbeye güney cephe ortasına açılmış bir taç kapıdan girilmektedir. Yapının üç cephesinde yatay olarak ikiye bölünmüş dikdörtgen formlu büyük pencereler açılmıştır. Türbenin kubbesi 1977 yılında kesme taştan yeniden inşa edilmiş, yapı duvarlarının bazı bölümleri ise 1992-93 yılındaki onarımlarda yenilenmiştir.
Türbenin güney cephesinde bulunan taç kapı 3.60m. genişlikte olup saçağa kadar devam etmektedir. Taçkapı, genişlikleri farklı ve kapı açıklığına doğru kademelenen dört bordürle çerçevelenmiştir. Kapı açıklığı, profilli başlıklara sahip olan bezemeli sövelere oturan birbirine geçme yapan taşlarla örülmüş basık bir kemere sahiptir. Kemer kavsini düzleyen lento taşının köşeleri ajur tekniğinde yüksek kabartma olarak işlenmiştir. Bunun üzerine konmuş olan iki dikdörtgen taşın yüzeyi geometrik kompozisyonla süslenmiştir. Dört sıra mukarnas dizisiyle oluşan kavsara dışta mukarnas bezemeli bir kemerle çerçevelenmiştir. Kemer ile kavsara arasındaki alınlık geometrik kompozisyonla süslenmiştir. Kuşatma kemerinin üzerinde üç dilimli kemer şeklinde beyaz mermerden düzenlenmiş yapı kitabesi, bunun iki yanında da birer kabara yer almaktadır. Bu kabaraların yüzeyi tahrip olmuştur.
Taç kapıyı yanlardan sınırlayan bordürlerden birincisinde, altlı-üstlü geçmeler yapan şeritlerin oluşturduğu yürek biçimli geometrik bezeme uygulanmıştır. İkinci bordürde, oniki kollu yıldız deseninin yarısının rumili kıvrım dallarla birleştirilerek tatbik edildiği bir kompozisyon izlenir. Üçüncü bordürde ise kırık çizgi sisteminden gelişen ve merkezleri kaydırılmış sekiz kollu yıldız ağlarının oluştuğu bir geometrik kompoziyon yer alır. Kompoziyonu oluşturan şeritlerin yüzeyleri içbükey olarak yivlendirilmiştir.
Dördüncü bordürde şeritlerin alt-üst geçmeler yapmasıyla oluşmuş üçlü saç örgüsü diyebileceğimiz bir bezeme gözlenir. Kavsara kuşatma kemerinin oturduğu mukarnaslı başlıkların yer aldığı söve ve sütuncenin yüzeyleri de süslenmiştir. Söve yüzeyinde bitkisel, sütünce yüzeyinde ise geometrik süsleme dikkati çekmektedir.
Taçkapının yan kanatlarına birer mihrabiye ve onların üzerindeki dikdörtgen alana ikişer kabara işlenmiştir. Mihrabiye nişleri dört sıra mukarnaslı kavsarayla kapatılmıştır. Niş yüzeyinde kırık çizgi sisteminden kaynaklanan girift bir geometrik bezeme vardır. Kuzey cephedeki pencere, bitişiğindeki evin ocağı olarak kullanılmış olduğu için tahribata uğramıştır. Pencere üç bordürle çerçevelenmiştir. Dıştaki bordürde yüzeysel olarak yapılmış rumi-palmetli bir tezyinat görülür. Ortadaki bordür süslenmemiş, üçüncü bordür ise yarım yıldız desenleriyle bezenmiştir. Pencerenin lento ve söveleri yenilenmiştir. Batı cephenin ortasında dikdörtgen formdaki pencerenin etrafı da üç bordürle kuşatılmıştır. Birinci bordürde ikili şerit geçmelerin oluşturduğu geometrik bezeme yer alırken ikinci bordürün yüzeyi süslenmemiştir.
Üçüncü bordürün yüzeyi yarım yıldızlarla süslenmiştir. Doğu cephe ortasındaki pencere de üç bordürle çerçevelenmiştir. Birinci bordür yüzeyinde yüzeysel olarak oyulmuş üç dilimli kemer formunda bezeme yer alır. İkinci bordür bezemesiz olup üçüncü bordür yarım yıldızlarla süslenmiştir.
Yapının taçkapı, pencere gibi bölümlerinde yukarıda detaylı olarak bahsedilen bitkisel ve geometrik süslemeler görülmektedir. Malzeme ve teknik : Düzgün kesme taş malzemeyle inşa edilmiştir.
Kitabesi : Taçkapı üzerinde beyaz mermere dört satır olarak yazılan kitabeden türbenin Şah Kutlu Hatun tarafından oğlu Emir Haydar Bey ve kardeşi Emir Bahşayiş için yaptırıldığı öğrenilmektedir.
H.750/M.1350 yılında yaptırılmıştır.
Kaynakça:
Halil Edhem, Kayseri Şehri, Sadeleştiren: Kemal Göde, 1000 Temel Eser, No: 93, Ankara, 1982, s. 14.
FOTOÄžRAFLAR: EROL ÅžAÅžMAZ
ŞAH KUTLU HATUN TÜRBESİ – KAYSERİ MERKEZ Fotoğraf Galerisi
CAMÄ°Ä° 2.jpg)
